Avrupa Konseyi, ceza infaz sistemine yönelik önemli bir adım atarak mahpuslar ve denetimli serbestlik altındaki yükümlülerin ruh sağlığına odaklanıyor. CM/Rec(2025)2 sayılı karar ile insan odaklı bir yaklaşım benimsenerek önleyici, koruyucu ve onarıcı hizmetler sunulması hedefleniyor. Detaylar haberimizde!

ANKARA-BHA Cumhuriyet Savcısı ve Denetimli Serbestlik Daire Başkanı Dr. Hüseyin Şık, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin ceza infaz sistemine yönelik önemli bir tavsiye kararını kamuoyuyla paylaştı. Dr. Şık, kişisel sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ceza infaz kurumları ile denetimli serbestlik uygulamalarında ruh sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesini hedefleyen CM/Rec(2025)2 sayılı kararın, 26 Şubat 2025 tarihinde kabul edildiğini duyurdu. “Mahpuslar ve denetimli serbestlik altındaki yükümlülerin ruh sağlığının desteklenmesi ve ruhsal bozukluklarının yönetimi” başlığını taşıyan belge, önleyici, koruyucu ve onarıcı bir perspektifle hazırlandı. Karar kapsamında, tutuklu veya hükümlü ayrımı yapılmaksızın “hürriyetinden yoksun bırakılan kişi” anlamında “mahpus” tanımı kullanılıyor. Tavsiyede, ceza infaz sisteminde sunulan ruh sağlığı hizmetlerinin, toplumda sunulanlarla eşit kalitede olması gerektiği vurgulanıyor. Ayrıca, belgenin yalnızca yetişkinleri kapsadığı, çocuklara ise yaşlarına ve psiko-sosyal gelişimlerine uygun ayrı uygulamaların gerektiği belirtiliyor. Tüm tedavi süreçlerinin bireyin özgür rızasına dayanması gerektiği ifade edilirken, zorunlu tedavilerin yalnızca istisnai durumlarda ve sınırlı biçimde uygulanabileceği kaydediliyor. İntihar ve kendine zarar verme vakalarına yönelik acil psikolojik ve tıbbi müdahaleleri içeren özel protokoller oluşturulması tavsiye edilirken, cezaevi ve denetimli serbestlik personeline ruh sağlığı konusunda kapsamlı eğitim verilmesi gerektiği bildiriliyor. Mahpuslara yönelik sistematik ruh sağlığı taramaları, kişiselleştirilmiş bakım planları, hücre cezasında tıbbi ve etik denetim, destekleyici sosyal ortamlar ve krizlere sağlık temelli müdahale ilkeleri ön plana çıkıyor. Denetimli serbestlik kapsamındaki yükümlülere ise toplum temelli ruh sağlığı hizmetlerine yönlendirme, psiko-sosyal destek, eğitim ve istihdam olanakları sağlanması, kriz anlarında hızlı müdahale ve personel eğitimi gibi uygulamalar öngörülüyor. Kurumsal düzeyde ise hizmetlerde süreklilik, kurumlar arası iş birliği ve gizliliğin sağlanması, intihar ve kendine zarar verme riskine karşı özel protokoller oluşturulması ile veri temelli politika geliştirilmesi tavsiye ediliyor. Dr. Hüseyin Şık, bu sürece Denetimli Serbestlik Daire Başkanı Fatih Serkan Günaydın ile birlikte katkı sağlamaktan büyük memnuniyet duyduğunu belirtti.

Avrupa Konseyi'nin ceza infazında ruh sağlığına bütüncül yaklaşımı teşvik ettiği karar, ceza infaz kurumlarında ve denetimli serbestlik uygulamalarında ruh sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesini önemsiyor. Tutuklu veya hükümlü ayrımı yapmadan herkesin ruh sağlığına eşit kalitede hizmet alması gerektiği vurgulanıyor. Öneriler arasında psikolojik destek, tıbbi müdahale, personel eğitimi ve toplum temelli hizmetlerin önemi öne çıkıyor. Bu adım, ceza infaz sistemlerinde insan haklarına saygı ve iş birliğini destekleyen bir değişimi temsil ediyor.